باغ موزه قصر (زندان قصر)

قصر، زندانی است که دیگر وجود ندارد! چون به همت شهرداری تهران تبدیل به مجموعه تفریحی فرهنگی و موزه شده است. باغ موزه قصر که در گذشته از زندان های معروف قلب تهران بود چند سالی می شود که تبدیل به موزه شده است. زندان قصر اولین زندان متمرکز در تهارن بود که هم اینک تعطیل شده و تحت عنوان باغ موزه قصر به عنوان یکی از مراکز فرهنگی، تاریخی و هنری کشور مورد بازدید عموم قرار دارد. اهالی منطقه در روزهای سال اوقات فراغت شان را در این مجموعه می گذرانند. از امکانات باغ موزه می توان به فرهنگسرا، آمفی تئاتر، فضای سبز و ...اشاره کرد.

آشنایی بیشتر با باغ موزه قصر

باغ موزه قصر، در ابتدا قصری بود که به دستور فتحعلی شاه قاجار در سال 1177 بنا شد و یکصد و 30 سال بعد از آن، اولین زندان ایران بر روی پایه های قصر قاجار که در اثر سیل مهیبی از بین رفته بود، پا گرفت و در سال 1308 شد زندان قصر! در زمان ریاست سوئدی ها بر شهربانی (نظمیه) تهران، زندان نظمیه در محل اداره شهربانی در میدان توپخانه واقع بود. این زندان مرکب از دو یا سه اتاقک کوچک معروف به حبس نمره یک و چند اتاق و یک زیرزمین برای زندانیان عمومی بود.
در دوره رضاشاه پهلوی سرتیپ درگاهی، تقاضای یک محل وسیع برای ایجاد زندان تهران را نمود. محلی که برای اینکار در نظر گرفته شد قصر قاجار بود که ساختمان های قدیمی و وسیع و متروکه داشت. زندان قصر در تاریخ 11 آذرماه 1308 به دست رضاشاه افتتاح گردید. پس از انقلاب اسلامی نیز این زندان محل حبس زندانیان غیر سیاسی بود.
در سال 1383 این زندان تعطیل و شهرداری شروع به تخریب بخش هایی از زندان نمود که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با ثبت زندان به عنوان آثار ملی در سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری شد. البته در این میان تا قبل از ثبت محل، بخش زندان زنان سیاسی تخریب شد. نهایتا در سال 1391 بوسیله شهرداری تهران بر اساس طرح معماری و ایده مفهومی شاخه تجربی معماری کلانشهر به باغ موزه تبدیل گردید و در تاریخ 14 آبان ماه 1391 با حضور شهردار تهران و جمعی از هنرمندان برای بازدید عموم رسما افتتاح شد.
می توان باغ موزه قصر را به عنوان خلاقانه ترین و جذاب ترین موزه کشور شناخت چرا که تبدیل کردن فضایی که روزی زندانی مخوف بوده به یک فضای فرهنگی کاری دشوار است. اما طراحان این پروژه به خوبی از پس این کار برآمدند و حالا باغ موزه قصر تبدیل به مکانی برای برگزاری نمایشگاه های داخلی و بین المللی شده است و دیوارهایی که زمانی فقط خشم و نفرت را تجربه می کردند، حالا پذیرای نگاه تحسین آمیز مردمی هستند که در آن فضا وقت می گذرانند. وجود آمفی تئاتر ها و رستوران هایی که در فضاهای باز قرار دارند می توانند انتخاب مناسبی برای گشت و گذار در روز های بهاری باشند. بازدید از زندان و سلول های تنگ و تاریک اگرچه احساس خوشایندی به همراه ندارد اما تداعی کننده برهه های گوناگون تاریخی است که در آن ها انواع شخصیت ها به اتهام های گوناگون زندانی شده اند. منتقدان، مفسدان، شاعران، سیاستمداران، تبهکاران و ... گروه های مختلفی بودند که به فراخور زمان و حکومت های وقت رنگ و روی زندان را دیده و آب خنک آن را نوشیده اند. جالب است بدانید اصطلاح آب خنک خوردن از این زندان نشات می گیرد چون زیر زندان قصر چشمه آب بسیار خنکی بود و پس از آن که فردی وارد زندان می شد و از این آب خنک می نوشید، به اصطلاح به آب خنک رفته بود.

زندانیان مشهور زندان قصر

اولین زندانی زندان قصر، سازنده آن یعنی سرتیپ درگاهی بود. او تنها دو روز پس از همراهی رضاشاه در مراسم افتتاح زندان، در همان زندان محبوس گردید. قوام السلطنه، صارم الدوله، صولت الدوله، عبدالحسین تیمورتاش، بزرگ علوی وعلیمردان خان بختیاری و پنجاه و سه نفر ومحمد فرخی یزدی و همچنین دکتر تقی ارانی برخی از زندانیان معروف این زندان هستند.

اطلاعات بازدید

زمان بازدید: همه روزه بدون تعطیلی از ساعت 10 صبح تا 8 شب
تعطیلات سالانه: 29 اسفند و 1 فروردین ماه موزه های مجموعه تعطیل هستند.

مسیر های دسترسی به باغ موزه قصر

مسیر با اتومبیل شخصی

1- اتوبان شهید صیاد شیرازی، خروجی پلیس شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر
2- انتهای خیابان شهید مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر

مسیر دسترسی حمل و نقل عمومی (مترو)

ایستگاه مترو شهید مفتح، انتهای خیابان مطهری بعد از تقاطع دکتر شریعتی، باغ موزه قصر